1 marca to Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Program obchodów

Od 2011 roku 1 marca obchodzony jest jako Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Ma on miejsce w rocznicę rozstrzelania przywódców IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” - prezesa WiN ppłk Łukasza Cieplińskiego („Pług”, „Ludwik”) i jego najbliższych współpracowników. Ciał zamordowanych nie wydano rodzinom. Pogrzebano je w nieznanym do dziś miejscu. Śmierć ponieśli: Łukasz Ciepliński, Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel. Po latach, dzień tego sądowego mordu na działaczach WiN-u został przyjęty za symboliczną datę ogólnopolskiego uhonorowania Żołnierzy Wyklętych.

Data 1 marca 1951 r. symbolicznie zamyka dzieje konspiracji niepodległościowej, zapoczątkowanej 27 września 1939 r., w przededniu kapitulacji oblężonej przez Niemców Warszawy, kiedy to grupa oficerów WP na czele z gen. Michałem Tokarzewskim - Karaszewiczem zawiązała Służbę Zwycięstwu Polski (później przekształcaną kolejno w Związek Walki Zbrojnej i Armię Krajową, w 1945 r. zaś w Delegaturę Sił Zbrojnych, na bazie której w tym samym roku utworzono WiN).

O godz. 16:00 w kościele pw. Miłosierdzia Bożego przy ul. Kasztanowej 12 w Lęborku rozpocznie się uroczysta msza św. z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Po mszy nastąpi złożenie kwiatów pod tablicą poświęconą żołnierzom 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej i innym bohaterom podziemia niepodległościowego, w tym rotmistrzowi Janowi Skorbowi.

Odtworzona w 1946 r. w Borach Tucholskich przez mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko” V Brygada Wileńska liczyła ok. 70 ludzi. Oddział wyróżniał się dużą mobilnością i skutecznością w partyzantce.

- Prowadził permanentną ofensywę przypominającą działania dzisiejszych sił specjalnych

- podkreślił w rozmowie z PAP dr hab. Piotr Niwiński, badacz dziejów podziemia antykomunistycznego z Uniwersytetu Gdańskiego.

Schwytani, skazani i zamordowani przez komunistów zostali mjr Szendzielarz, ppor. Henryk Wieliczko ps. „Lufa”, jeden z dowódców dywersyjnych patroli V Brygady, działający na Pomorzu. W 1946 r., w walce zginął ppor. Zdzisław Badocha, ps. „Żelazny”, dowódca 2. szwadronu 5. Wileńskiej Brygady AK, podczas walki z grupą operacyjną MO i UB w Czerninie, koło Sztumu. Symboliczny jest los Danuty Siedzikówny, Inki, sanitariuszki V Brygady, która została aresztowana w Gdańsku. Została stracona, razem z innym żołnierzem zgrupowania „Łupaszki”, Feliksem Selmanowiczem, ps. „Zagończyk”.

Na godz. 15.15 środowiska patriotyczne zaplanowały złożenie kwiatów i zapalenie zniczy przy rondzie Danuty Siedzikówny "Inki".

W 2015 r. to środowisko Reduty Lębork było inicjatorem nadania rondu w ciągu ulicy Bolesława Krzywoustego u zbiegu z ulicą Kaszubską imienia Danuty Siedzikówny "Inki", sanitariuszki 4. szwadronu odtworzonej na Białostocczyźnie 5 Wileńskiej Brygady AK, a w 1946 w 1 szwadronie Brygady działającym na Pomorzu.

Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Gdańsku z dnia 3 sierpnia 1946 r. została skazana na dwukrotną karę śmierci. Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Czekając na wykonanie wyroku, z więzienia karno-śledczego przy ul. Kurkowej w Gdańsku przekazała krewnym gryps: „Jest mi smutno, że muszę umierać. Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba”. Wyrok na niespełna osiemnastoletniej „Ince” wykonano 28 sierpnia 1946 roku.

Do 18 marca potrwają na Pomorzu uroczystości związane z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Dziś jednak, 1 marca, będzie miała miejsca najważniejsza ich odsłona.

Upamiętnienie przedstawicieli niepodległościowego podziemia antykomunistycznego na Pomorzu będzie miało szeroki charakter - od koncertów, wystaw, naukowych debat, uroczystości oficjalnych, do biegów i gier terenowych, tzw. „Tropem Wilka”.