Krępa Kaszubska. Gęś. Uroczystości upamiętniające ofiary Marszu Śmierci w 1945 r.

Uroczystości upamiętniające tych, którzy zginęli zamęczeni w nieludzkich warunkach lądowej ewakuacji obozu zagłady w Sztutowie odbywają się co roku w ostatnią niedzielę września w Gęsi i w Krępie Kaszubskiej.

W Gęsi uroczystość przygotowała i sztandar wystawiła Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Wicku. Modlitwę poprowadził ks. Krzysztof Kozakiewicz, proboszcz Parafia św. Jana Chrzciciela w Białogardzie. Kwiaty złożył wicestarosta lęborski Edmund Głombiewski, wójt gminy Wicko Dariusz Waleśkiewicz, przewodniczący Rady Gminy Wicko Jacek Stanuch, pełniący funkcję wójta gminy Nowa Wieś Lęborska Mikołaj Bazyli Ochman, a także przewodniczący Rady Gminy Nowa Wieś Lęborska Zdzisław Korda.

Uroczystość w Krępie Kaszubskiej rozpoczęła Msza św., której przewodniczył ks. Krzysztof Kozakiewicz, proboszcz Parafii św. Jana Chrzciciela w Białogardzie. Eucharystię koncelebrował ks. Władysław Palmowski, kapelan „Solidarności” i osób represjonowanych w stanie wojennym w Krakowie Nowej Hucie, zaangażowany w przywrócenie pamięci historycznej o więźniach KL Stutthof. Był także ks. senior Alfons Formela oraz ks. Czesław Kubera, proboszcz Parafia pw. świętej Marii Magdaleny w Garczegorzu.

Po Mszy św. uczestnicy uroczystości obejrzeli montaż słowno-muzyczny pt. "Jak to możliwe...", zaprezentowany przez uczniów Zespołu Szkół im. Męczenników Marszu Śmierci w Garczegorzu, przygotowanych przez nauczycielki Bożenę Lenart i Irenę Bednarczyk.

Następnie Apel Poległych odczytał podporucznik Krzysztof Korpusik, po którym nastąpiła salwa honorowa Kompanii Honorowej 1.Lęborskiego Batalionu Zmechanizowanego.

Wśród uczestników uroczystości w Krępie Kaszubskiej była Mirosława Kaczyńska, radna Sejmiku Wojewódzkiego, Marcin Brodalski, Dyrektor biura poselskiego w Lęborku Posła na Sejm RP Piotra Müllera, wicestarosta lęborski Edmund Głombiewski, burmistrz Lęborka Witold Namyślak, przewodniczący Rady Powiatu Lęborskiego Zdzisław Chojnacki, radny Rady Powiatu Lęborskiego Krzysztof Pruszak, pełniący funkcję wójta gminy Nowa Wieś Lęborska Mikołaj Bazyli Ochman oraz jego zastępca Wojciech Guźniczak, przewodniczący Rady Gminy Nowa Wieś Lęborska Zdzisław Korda, por. Stefan Stosik, Prezes Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych oddział Lębork, nadkom. Mariusz Mejer, Komendant Powiatowy Policji w Lęborku, st. kpt. Dawid Główczewski, Zastępca Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w Lęborku, radni Rady Miejskiej w Lęborku Łukasz Kuriata i Jarosław Walaszkowski, Zbigniew Barański, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, Dyrektor Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, dyrektorzy szkół podstawowych.

Poczty sztandarowe wystawiły szkoły podstawowe z Garczegorza, Nowej Wsi Lęborskiej, Łebienia, Leśnic, Łeby oraz nr 5 w Lęborku oraz z Zespołu Szkół Gospodarki Żywnościowej i Agrobiznesu i Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 2 w Lęborku.

W styczniu 1945 r. z obozu KL Stutthof pędzono w męczeńskim marszu prawie 11 tys. więźniów. Uformowani w 9 kolumn w ciągu 10 dni mieli przebyć od 120 do 170 km do ośmiu obozów ewakuacyjnych w okolicach Lęborka i Wejherowa, w miejscowościach: Krępa Kaszubska, Gęś, Tawęcino, Gniewino, Toliszczek, Rybno, Nawcz i Łówcz. Warunki ostrej śnieżnej zimy z temperaturą spadającą do - 20 st. C przetrwało 7 tys.

Po wojnie na całej trasie Marszu Śmierci przeprowadzono prace ekshumacyjne w celu przeniesienia rozsianych po całym Pomorzu ciał do zbiorowych mogił. Jedna z takich mogił znajduje się w Krępie Kaszubskiej, gdzie zgromadzono prochy prawie 900 osób. Wg szacunków badaczy historii, w Gęsi straciło życie prawie 500 więźniów. Ich upamiętnia obelisk wzniesiony w 2001 roku w formie prostokątnej ściany obłożonej metalowymi płytami stylizowanymi na karty obozowej kartoteki.