Co wpływa na cenę wody?

Istotny głos przy ustalaniu taryf za wodę i ścieki w danym mieście ma rada gminy.

Wielu z nas zastanawia się, skąd bierze się taka a nie inna taryfa za wodę i ścieki oraz dlaczego pojawiają się różnice w cenach w poszczególnych miastach. Otóż okazuje się, że regulują to bardzo precyzyjnie przepisy, których przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne musi się trzymać. A istotny głos przy ustalaniu taryf za wodę i ścieki w danym mieście ma rada gminy. - Ustalenie taryf za wodę i ścieki odbywa się na podstawie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków - wyjaśnia Agnieszka Jaszkaniec, rzeczniczka Rejonowego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji (RPWiK) w Katowicach. - Zgodnie z jej zapisami przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne na 70 dni przed planowanym wejściem w życie nowych taryf, przedstawia radzie gminy wniosek o ich zatwierdzenie. Rada gminy zatwierdza taryfy w ciągu 45 dni od złożenia wniosku. Jeżeli rada gminy w tym terminie nie zatwierdzi taryf, nowe ceny, ustalone przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, wchodzą w życie po upływie 70 dni od złożenia wniosku.

Zgodnie z zapisami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków taryfy obowiązują przez rok i przedsiębiorstwo wodociągowe nie może ich w tym czasie zmienić.

Skąd te różnice?

Zgodnie z Ustawą przedsiębiorstwo wodociągowe przedstawia każdej z gmin oddzielny plan pięcioletni inwestycji i remontów, na podstawie którego dokonuje kalkulacji kosztów ponoszonych w związku z planowanymi przedsięwzięciami w danym roku obowiązywania taryf. Koszty te stanowią jedną za głównych składowych ceny wody. - I stąd często biorą się różnice w cenach wody i ścieków w poszczególnych miastach, bo dla każdej z gmin koszty te są inne - dodaje Agnieszka Jaszkaniec. - Taryfy kalkulowane są tak, by pokryły koszty wszystkich niezbędnych inwestycji w zakresie gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy oraz koszty eksploatacji sieci, w tym oczyszczalni ścieków, które także dla poszczególnych gmin są inne.

Natomiast obniżanie ceny wody oznacza cięcia w planowanych remontach. A to może się skończyć częstszymi awariami - bo stare rury po prostu pękają - których nikt nie lubi. Dla przedsiębiorstwa częste awarie oznaczają bowiem większe straty, a dla odbiorcy - dokuczliwy brak wody w kranie.

- Chociaż gminy walczą o obniżenie taryf dla swoich mieszkańców, nie dostrzegają możliwości ich obniżenia przez nie same - podkreśla Agnieszka Jaszkaniec.

Na mocy ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, od 1 stycznia 2001 roku wprowadzono podatek od sieci wodociągowych i sieci służących do odprowadzania ścieków oraz od budynków lub ich części bezpośrednio związanych z procesem poboru i uzdatniania wody. W roku 2001 wysokość podatku ustalono na 1 proc. od wartości nieruchomości i wartości sieci. Od 1 stycznia 2002 roku podatek wzrósł o 100 proc. i obecnie wynosi 2 proc. wartości sieci. - Podatek od nieruchomości - czyli od sieci - może być jednak niższy - wyjaśnia rzeczniczka RPWiK. - W ustawie zapisano, iż podatek od nieruchomości gmina uchwala w wysokości do 2 proc., więc wcale nie musi on osiągnąć maksymalnej wartości.

Dlaczego koszty rosną

Prawda jest taka, że przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne najchętniej nie podnosiłyby cen, ponieważ skutkuje to niestety spadkiem zużycia wody. Niestety, nie pozwala na to stały wzrost kosztów niezależnych od wewnętrznej gospodarki przedsiębiorstwa. - Przyczynami wzrostu cen wody są: koszty produkcji i zakupu oraz, przede wszystkim, wprowadzanie przez organy ustawodawcze coraz to nowych dodatkowych opłat, które bezpośrednio wpływają na cenę wody, lecz faktycznie nie są opłatami za nią - wyjaśnia Agnieszka Jaszkaniec. - Co więcej, nie trafiają do budżetu przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, ale do budżetu państwa lub gminy. Odbiorca płaci więc nie tylko za zużytą wodę i odprowadzone ścieki, ale również ukryte w cenie wody podatki. Przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne w znacznym stopniu zostały sprowadzone do roli pośredników poborców podatkowych - dodaje.

W efekcie ustanowionych aktów prawnych cena 1 m sześc. wody na przestrzeni ostatnich lat wzrasta. W 2000 roku na terenie wszystkich gmin obsługiwanych przez RPWiK Katowice opłata za 1 m sześc. wody wynosiła 2,70 zł, a dziś w zależności od gminy wynosi od 3,55 zł do 5,38 zł brutto. W 2000 roku podatki stanowiły zaledwie 4,5 proc. ceny wody. W roku 2001 podatki wzrosły do ok. 8 proc. W 2002 roku przekroczyły 25 proc. ceny 1 m sześc. wody dostarczanej do odbiorców.

Z czego składają się taryfy?

- Taryfy składają się z opłaty zmiennej i opłaty abonamentowej. Pierwsza z nich związana jest z ilością pobranej przez klienta wody oraz odprowadzonych do kanalizacji ścieków. Druga to abonament miesięczny niezależny od opłaty zmiennej, płacony przez klienta za możliwość stałego korzystania z usługi poboru wody i odprowadzania ścieków. Taka konstrukcja taryfy jest analogiczna do stosowanej w energetyce czy telekomunikacji - mówi Iwona Kasperczyk, członek Zarządu, dyrektor ds. finansowych Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Dąbrowie Górniczej. - Opłata zmienna pokrywa koszty związane z ilościowym zużyciem wody czy ilością dostarczonych ścieków. Natomiast abonament służy pokryciu części kosztów stałych, ponoszonych na utrzymanie w ciągłej gotowości systemu, wykorzystywanego do świadczenia usługi, personelu dokonującego odczytów urządzeń pomiarowych i stosownych rozliczeń - dodaje.

System ten to z jednej strony sieć połączonych ze sobą ujęć wody, sieci wodociągowych, pompowni i urządzeń pomiarowych dostarczających wodę do naszych mieszkań, zakładów pracy, szkół, przedszkoli itp. Z drugiej natomiast to sieci kanalizacyjne, przepompownie oraz oczyszczalnie ścieków odbierające i oczyszczające ścieki. - Ich niezawodne funkcjonowanie wymaga odpowiednich nakładów materiałów, armatury wodno-kanalizacyjnej, chemikaliów wykorzystywanych na oczyszczalni, napraw, konserwacji i remontów oraz wykwalifikowanego personelu. Zwrot tych zakładów zapewnia taryfa - wyjaśnia Iwona Kasperczyk.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami taryfa opracowana przez przedsiębiorstwo wodociągów i kanalizacji składana jest do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Podlega ona sprawdzeniu, czy została opracowana zgodnie z obowiązującymi przepisami, a koszty w niej zawarte podlegają weryfikacji. Następnie taryfy trafiają pod obrady Rady Miejskiej. - W przypadku, gdy w ustalonych terminach Rada Miejska nie podejmie uchwały, taryfy wchodzą w życie w ustawowym terminie. Ogłoszenie o taryfach ukazuje się w miejscowej prasie. Taryfy obowiązują przez jeden rok, a ogłoszenie o ich wysokości ukazuje się w lokalnej prasie - mówi Iwona Kasperczyk.

Podstawy prawne

Podstawowym aktem prawnym regulującym kształtowanie taryf za wodę i ścieki jest Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz przepisy wykonawcze do niej zawarte w Rozporządzeniu Ministra Budownictwa w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzanie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków.

Co ma wpływ na kształtowanie się cen wody i ścieków dla Przedsiębiorstwa

Czynniki cenotwórcze:

koszty stałe:

- odpisy amortyzacyjne, które stanowią 25 proc. kosztów dostawy wody i odbioru ścieków;

- podatek od nieruchomości stanowiący 16 proc. kosztów;

- koszty pracownicze (wynikające z technologii, a także Kodeksu Pracy i przepisów BHP);

koszty zmienne:

- zakup wody od Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów SA w Katowicach - 21 proc. kosztów;

- koszt materiałów, paliw, chemikaliów;

- koszty energii;

- koszty usług obcych (dozór, ubezpieczenie majątku, poczta, telefonia);

- koszty gospodarki osadami;

- wielkość strat na sieci.

Jak klient może zaoszczędzić?

- Eliminowanie marnotrawstwa (cieknące krany, spłuczki),

- instalowanie energooszczędnej armatury,

- zakup zmywarki (oszczędzi wodę i czas),

- oszczędną kąpiel - kąpiel w wannie to zużycie większe niż kąpiel pod prysznicem,

- umiejętne podlewanie ogrodu - lepiej podlewać rano lub wieczorem niż w czasie upału,

- wykorzystanie wody deszczowej,

- zamontowanie podlicznika do podlewania ogródków (nie płacimy za koszt odprowadzania ścieków),

- dokonanie regulacji ciśnienia wody (zbyt wysokie ciśnienie wody w instalacji zwiększa radykalnie zużycie wody),

- obniżenie ceny poprzez dotację dokonaną przez Radę Gminy dla wybranych grup taryfowych, należy pamiętać, że ilość doprowadzonej wody jest równa ilości odprowadzonych ścieków.