Gdańsk. Festiwal Szekspirowski trwa do 6 sierpnia. Zapraszamy na nasz subiektywny alfabet. Co wiecie o Wiliamie Szekspirze?

W teatrze elżbietańskim wszystkie role kobiece grali mężczyźni. Pierwsza kobieta wystąpiła w roli Desdemony („Otello”) blisko dwadzieścia lat po upadku teatru elżbietańskiego. Na kontynencie grały wcześniej. Początkowo aktorów występowało niewielu ze względów oszczędnościowych.

„To be or not to be” - tak zaczyna się słynny monolog Hamleta na temat sensu życia. „Być albo nie być, oto jest pytanie” - zastanawia się na scenie królewicz duński.

O lat fascynuje nas postać szekspirowskiego błazna. Często wulgarny, ale też bardzo mądry i na swój sposób liryczny stanowi kontrapunkt dla podniosłego tonu innych postaci uwikłanych w walkę o władzę, ambicje, szaleństwo mówi reżyser Daniel Leżoń. W szekspirowskiego błazna wcieli się Maciej Gorczyński.

Chodzi o czaszkę Yoryka, królewskiego błazna, wykopaną przez grabarzy w „Hamlecie”. Królewicz podnosząc czaszkę mówi; „Biedny Yoryku! Znałem go, mój Horacy; był to człowiek niewyczerpany w żartach, niezrównanej fantazji; mało tysiąc razy piastował mnie na rękach, a teraz jakże mię jego widok odraża i aż w gardle ściska”. Na festiwalu zobaczymy spektakl „Błazen”.

Kostium elżbietański zawierał rozwiązania bardzo „nowoczesne”. Większość postaci na scenie nosiła wówczas ubiory współczesne, może trochę bardziej odświętne.

Ludzie teatru sądzą, że jest to sztuka przeklęta. Przesąd sięga ponoć premiery w 1606 roku, kiedy to zachorował odtwórca głónej roli i wystąpić musiał sam Szekspir. Wystawieniu „Makbeta” zawsze towarzyszą jakieś nieszczęścia. Podczas spektaklu w 1849 roku w Astor Place Opera House wybuchły zamieszki i zginęło 31 osób. Laurence Oliwer grając Makbeta stracił głos i spadł na niego 25- funtowy ciężar dekoracji. Na festiwalu zobaczymy spektakl „Tragedia Makbeta” Teatru Flabbergast (Wielka Brytania) w reż. Henry’ego Maynarda.

Była różnorodna, wypełniała parter i trzypoziomowe loże na galeriach. Miejsca były płatne. Ponieważ teatry elżbietańskie chciały nieźle zarabiać, więc bilety wstępu były w zasadzie drogie. Spektakl szekspirowski rozpoczynał się wczesnym popołudniem i musiał skończyć się przed nocą.

Para młodziutkich romantycznych kochanków z Werony: Romeo Monteki i Julia Capuleti zakochują się w sobie. Pochodzą ze skłóconych, znamienitych włoskich rodów. Słynna jest scena pod balkonem Julii, gdy Romeo wyznaje jej miłość. Zakochani w tajemnicy pobierają się. Nieprzychylny los sprawia, że ich miłość kończy się śmiercią. W tym roku na Międzynarodowym Festiwalu Szekspirowskim zobaczymy najnowszą premierę gdańskiego Teatru Wybrzeże. „Romeo i Julia is not dead”, w reżyserii Michała Siegoczyńskiego.

Miejscem przedstawień były początkowo zajazdy, podwórza, place, skrzyżowania ulic, zamki, sale zabaw ludowych, sale szkolne. Wkrótce jednak zaczęły powstawać budynki teatralne, zwykle trzypiętrowe, z dużą sceną na niewysokim podium.

Jest to nie tylko jedna z najbardziej znanych i najczęściej wystawianych sztuk Williama Szekspira, lecz także jedna z zabawniejszych. W tej wiktoriańskiej komedii romantycznej najważniejsza jest nie fabuła, pełna tak zwanych plot holes (czyli braków, niespójności fabularnych), i nie dramaturgia, ale nastrój i przekaz. Zgodnie z zapowiedzią twórców - duetu Jakub Krofta/ Maria Wojtyszko (reżyseria) - przedstawienie ma być świętem teatru, radosnym wydarzeniem niosącym widzom nadzieję. Mam nadzieję, że Wrocławski Teatr Lalek nas nie rozczaruje

Wyjątkowo brutalny tekst - historia krwawych i dzikich porachunków między wodzem legionów generałem Tytusem a pokonaną przez niego królową Gotów Tamorą, która dostaje na obiad pasztet z synów zapieczonych w cieście. O tej krwawej tragedii Jan Kott napisał: „Gdyby sztuka miała VI aktów, Szekspir dobrałby się do widzów w pierwszych rzędach i kazałby im zginąć w okrutnych męczarniach”. Pełen okrucieństwa jest tragedia Ryszard III do Gdańska przywiezie ją Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy.

William Shakespeare - najsłynniejszy autor dramatyczny. Żył w epoce elżbietańskiej. Urodził się przypuszczalnie 23 kwietnia 1564 roku, w Stratfordzie. W wieku osiemnastu lat ożenił się ze starszą od siebie o 8 lat Anną, córką farmera. Zmarł 23 kwietnia 1616 roku, na skutek „hulaszczej biesiady”. Jest autorem 37 sztuk (komedie, tragedie i kroniki) i 154 sonetów. Ponoć był aktorem. Nie wiadomo jednak, czy istniał naprawdę. Być może autorami przypisywanych mu sztuk są inni dramatopisarze.